Panoramaschildering in rotondegebouw0000.0011

 

 Literatuur

 

- Eekelen, Yvonne (red.), Magisch Panorama. Panorama Mesdag, een belevenis in ruimte en tijd. Zwolle (Waanders) & Den Haag (Panorama Mesdag), 2000 ^{2e druk}/_{(1e druk: 1996)} [200 blz. ISBN 90.400.9862.X]. (Hierin zijn de eerste 43 blz. gewijd aan het verschijnsel panorama, ook wel 'alzicht' of 'rama' genoemd. Het idee is in 1787 gepatenteerd door de Ierse schilder Robert Barker. Zijn eerste project, 'Grand Fleet at Spithead', was in 1793 meteen een kassucces. Tal van navolgingen verschenen in Europa, primair uit winstbejag. Rond 1880 speelde de hype een rol op de beurs in Brussel, het waren ook Brusselse beleggers die de opdracht gaven voor het Panorama Mesdag in Den Haag (1881). Politiek geladen onderwerpen, als veldslagen, komen veel voor. Eén van de met technische foefjes meest misleidende stelde een nachtmis voor in de Saint-Etienne-du-Mont in Parijs. Dit 'diorama' door Daguerre brandde af in 1839, het jaar waarin hij zijn eerste foto presenteerde. De fotografie en later de film zouden de zinsbegoocheling van het panorama inhalen. Rond 1900 was de hype grotendeels over, er waren toen een 300-tal panorama's geschilderd, waarvan er nu nog ruim 20 over zijn).